Συχνές Ερωτήσεις
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
I. ΓΕΝΙΚΑ
- Ποιος είναι ο σκοπός της κτηματογράφησης;
- Τι είναι ο ΚΑΕΚ;
- Ποια είναι τα στάδια της κτηματογράφησης;
II. ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ
- Ποιοι έχουν υποχρέωση υποβολής δήλωσης;
- Ποιες οι συνέπειες μη υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας για τους δικαιούχους;
- Είναι δυνατή η δήλωση δικαιωμάτων από χρησικτησία;
- Είναι δυνατή η δήλωση δικαιωμάτων από κληρονομιά χωρίς συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής;
III. ΔΗΛΩΣΕΙΣ
- Ποια είναι τα είδη των δηλώσεων ιδιοκτησίας;
- Τι απαιτείται για την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας;
- Ποιοι είναι οι τρόποι υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας;
- Υπάρχει δυνατότητα εξουσιοδότησης για την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας;
- Ποιος υποβάλλει δήλωση ιδιοκτησίας νομικού προσώπου;
- Ποιος υποβάλλει δήλωση ιδιοκτησίας ανήλικου δικαιούχου;
- Με ποιον τρόπο δηλώνονται πολλαπλά εγγραπτέα δικαιώματα σε μία ιδιοκτησία;
IV. ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ
- Ποια η προθεσμία υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας για τους κατοίκους εσωτερικού;
- Ποια η προθεσμία υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας για τους κατοίκους εξωτερικού;
- Πώς δηλώνονται τα εγγραπτέα δικαιώματα που προκύπτουν από δικαιοπραξίες με ημερομηνία μεταγενέστερη της έναρξης υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας;
V. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ
- Πώς ορίζεται στο κτηματολόγιο η αστική περιοχή;
- Πώς συνδέεται το τέλος κτηματογράφησης με τον αριθμό, το είδος και το χαρακτήρα των δικαιωμάτων που δηλώνει ο δικαιούχος;
- Πώς εξοφλείται το τέλος κτηματογράφησης;
- Σε ποια περίπτωση μία δήλωση ιδιοκτησίας χαρακτηρίζεται ως εκπρόθεσμη;
- Ποια είναι τα ύψη των προστίμων σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης;
VI. ΤΥΠΟΙ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΩΝ
- Ποιοι τύποι ιδιοκτησιών δηλώνονται στο Εθνικό Κτηματολόγιο;
- Ποιες χρήσεις γεωτεμαχίων υπάρχουν στο Εθνικό Κτηματολόγιο;
- Πώς δηλώνονται τα κτίρια και τα παρακολουθήματα στο Εθνικό Κτηματολόγιο;
VII. ΕΓΓΡΑΠΤΕΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
- Ποια είναι τα είδη των εγγραπτέων δικαιωμάτων;
- Πώς συνδέονται μεταξύ τους πολλαπλά εγγραπτέα δικαιώματα σε μία ιδιοκτησία;
VIII. ΤΙΤΛΟΙ ΚΤΗΣΗΣ
- Ποια έγγραφα υποχρεούται να προσκομίσει ο δικαιούχος για τη θεμελίωση εγγραπτέου δικαιώματος;
- Σε ποια μορφή καλείται να προσκομίσει τα έγγραφα για τη θεμελίωση των εγγραπτέων δικαιωμάτων του ο δικαιούχος;
- Ποια άλλα έγγραφα είναι απαραίτητα για την εγκυρότητα των τίτλων κτήσης;
IX. ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΕΣ
- Ποιος συνδυασμός εγγράφων απαιτείται για τη θεμελίωση κληρονομικού δικαιώματος από διαθήκη, ελλείψει μεταγραμμένου τίτλου αποδοχής κληρονομιάς ή κληρονομητηρίου;
- Ποιος συνδυασμός εγγράφων απαιτείται για τη θεμελίωση εξ αδιαθέτου κληρονομικού δικαιώματος, ελλείψει μεταγραμμένου τίτλου αποδοχής κληρονομιάς ή κληρονομητηρίου;
X. ΧΡΗΣΙΚΤΗΣΙΕΣ
- Είναι δυνατή η δήλωση δικαιώματος επί ακινήτου με την επίκληση χρησικτησίας;
- Ποια είδη χρησικτησίας υπάρχουν;
- Ποια έγγραφα είναι δυνατό να προσκομίζονται για τη θεμελίωση δικαιώματος λόγω έκτακτης χρησικτησίας;
- Είναι δυνατή η θεμελίωση δικαιώματος λόγω χρησικτησίας έναντι του δήμου;
- Είναι δυνατή η θεμελίωση δικαιώματος λόγω χρησικτησίας έναντι του δημοσίου;
XI. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ
- Πώς εντοπίζεται ένα γεωτεμάχιο εντός των ορίων διανομής ή αναδασμού του Υπουργείου Γεωργίας;
- Πώς δηλώνονται οι ιδιοκτησίες εντός κυρωμένων πράξεων εφαρμογής;
- Εντάσσονται στη διαδικασία της κτηματογράφησης διοικητικές πράξεις, οι οποίες κυρώνονται κατά τη διάρκεια αυτής;
XII. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΩΝ
- Ποια προσκομιζόμενα στοιχεία διευκολύνουν τον εντοπισμό ιδιοκτησιών;
- Σε ποια περίπτωση είναι υποχρεωμένοι οι δικαιούχοι να προσκομίσουν τοπογραφικό διάγραμμα, κατά την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας τους;
I. ΓΕΝΙΚΑ
1. Ποιος είναι ο σκοπός της κτηματογράφησης;
Η διαδικασία της κτηματογράφησης αποσκοπεί στη συλλογή και καταγραφή της περιγραφικής και χωρικής πληροφορίας που συνοδεύει κάθε εγγραπτέο δικαίωμα, σύμφωνα με το Ν. 2308/1995. Προϊόν της κτηματογραφικής διαδικασίας είναι η μετάβαση από το προσωποκεντρικό σύστημα των υποθηκοφυλακείων στο πραγματοκεντρικό σύστημα των κτηματολογικών γραφείων (λειτουργούν κτηματολόγιο), στο οποίο κάθε εγγραπτέο δικαίωμα προσδιορίζεται από την αυτοτελή ιδιοκτησία στην οποία αναφέρεται (ΚΑΕΚ), αντί του φέροντος δικαιούχου (μερίδα φυσικού ή νομικού προσώπου).
2. Τι είναι ο ΚΑΕΚ;
Ο ΚΑΕΚ (Κωδικός Αριθμός Εθνικού Κτηματολογίου) είναι ο μοναδικός δωδεκαψήφιος κωδικός αριθμός που λαμβάνει κάθε γεωτεμάχιο στο πλαίσιο κτηματογράφησης του συνόλου της ακίνητης ιδιοκτησίας της χώρας. Ο αριθμός αυτός είναι της μορφής ΝΝΟΟΟΤΤΕΕΓΓΓ, όπου:
ΝΝ: Αύξων αριθμός νομού (με αλφαβητική σειρά), στον οποίο εντοπίζεται το γεωτεμάχιο (π.χ. 01 στην περίπτωση του νομού Αιτωλοακαρνανίας),
ΟΟΟ: Αύξων αριθμός προκαποδιστριακού ΟΤΑ (με αλφαβητική σειρά), στον οποίο εντοπίζεται το γεωτεμάχιο (π.χ. 001 στην περίπτωση του ΟΤΑ Αβαρίκου του νομού Αιτωλοακαρνανίας),
ΤΤ: Αύξων αριθμός κτηματολογικού τομέα (στο πλαίσιο δεδομένου προκαποδιστριακού ΟΤΑ), στον οποίο εντοπίζεται το γεωτεμάχιο,
ΕΕ: Αύξων αριθμός κτηματολογικής ενότητας (στο πλαίσιο δεδομένου κτηματολογικού τομέα), στην οποία εντοπίζεται το γεωτεμάχιο,
ΓΓΓ: Αύξων αριθμός γεωτεμαχίου (στο πλαίσιο δεδομένης κτηματολογικής ενότητας).
Σε περιπτώσεις διηρημένης ιδιοκτησίας (απλής κάθετης, απλής οριζόντιας, οριζόντιας επί καθέτου) χρησιμοποιείται για περαιτέρω διάκριση ο εκτεταμένος ΚΑΕΚ, ο οποίος είναι της μορφής ΝΝΟΟΟΤΤΕΕΓΓΓ/ΚΚ/ΟΟ, όπου:
ΚΚ: Αύξων αριθμός κάθετης ιδιοκτησίας (στο πλαίσιο δεδομένου γεωτεμαχίου),
ΟΟ: Αύξων αριθμός οριζόντιας ιδιοκτησίας (στο πλαίσιο δεδομένης κάθετης ιδιοκτησίας ή γεωτεμαχίου).
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι, εάν στο γεωτεμάχιο με ΚΑΕΚ 010010101001 έχουν συσταθεί απλές κάθετες ιδιοκτησίες, αυτές φέρουν εκτεταμένους ΚΑΕΚ της μορφής 010010101001/01/00, 010010101001/02/00 κ.λπ. Εάν στο ίδιο γεωτεμάχιο αντί για σύσταση απλών κάθετων ιδιοκτησιών, έχει πραγματοποιηθεί σύσταση απλών οριζόντιων ιδιοκτησιών, αυτές φέρουν εκτεταμένους ΚΑΕΚ της μορφής 010010101001/00/01, 010010101001/00/02 κ.λπ. Τέλος, εάν στο γεωτεμάχιο με ΚΑΕΚ 010010101001 έχουν συσταθεί οριζόντιες ιδιοκτησίες επί καθέτων, αυτές φέρουν εκτεταμένους ΚΑΕΚ της μορφής 010010101001/01/01, 010010101001/01/02, 010010101001/02/01 κ.λπ. Σημειώνεται ότι και τα απλά γεωτεμάχια (χωρίς σύσταση διηρημένων ιδιοκτησιών) φέρουν εκτεταμένους ΚΑΕΚ, οι οποίοι είναι πάντα της μορφής ΝΝΟΟΟΤΤΕΕΓΓΓ/00/00.
3. Ποια είναι τα στάδια της κτηματογράφησης;
Η διαδικασία της κτηματογράφησης ορίζεται περιληπτικά από τα ακόλουθα στάδια:
- Υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας από τους δικαιούχους και καταχώριση αυτών στην ψηφιακή βάση του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ.
- Περιγραφική και χωρική επεξεργασία του συνόλου των στοιχείων των υποβληθέντων δηλώσεων και σύνταξη προσωρινών κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων.
- Προανάρτηση προσωρινών κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων.
- Υποβολή αιτήσεων επανεξέτασης από τους δικαιούχους με σκοπό τη συμμετοχή τους στη διόρθωση και συμπλήρωση των κτηματολογικών στοιχείων.
- Σύνταξη διορθωμένων προσωρινών κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων προς ανάρτηση.
- Ανάρτηση προσωρινών κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων.
- Υποβολή ενστάσεων και αιτήσεων διόρθωσης από τους δικαιούχους με σκοπό την αναμόρφωση των κτηματολογικών στοιχείων.
- Αναμόρφωση των κτηματολογικών στοιχείων σύμφωνα με τα αποτελέσματα εκδίκασης των ενστάσεων, από συσταθείσες για το σκοπό αυτό επιτροπές, και τις αποφάνσεις του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ για τις υποβληθείσες αιτήσεις διόρθωσης.
- Σύνταξη αρχικών εγγραφών Κτηματολογίου.
- Έναρξη λειτουργία κτηματολογικού γραφείου στη θέση του υποθηκοφυλακείου της περιοχής μελέτης.
II. ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ
1. Ποιοι έχουν υποχρέωση υποβολής δήλωσης;
Υποχρέωση υποβολής δήλωσης έχουν όλοι δικαιούχοι (φυσικά και νομικά πρόσωπα) εγγραπτέων δικαιωμάτων. Ως εγγραπτέα δικαιώματα ορίζονται τα δικαιώματα εκείνα, για τα οποία υπάρχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης κατά τη διάρκεια της κτηματογράφησης, σύμφωνα με το Ν. 2308/1995. Πιο συγκεκριμένα τα εγγραπτέα δικαιώματα ταξινομούνται σε:
- Εμπράγματα δικαιώματα (κυριότητες, δουλείες, υποθήκες, μεταλλειοκτησίες κ.ά.),
- Εγγραπτέα ενοχικά δικαιώματα (χρηματοδοτικές και χρονομεριστικές μισθώσεις, υπερεννεαετείς μισθώσεις),
- Πάσης φύσεως βάρη και εν γένει δεσμεύσεις της κυριότητας ή άλλων δικαιωμάτων (κατασχέσεις, αποφάσεις που διαρρηγνύουν καταδολιευτικές απαλλοτριώσεις κ.ά.),
- Έννομες σχέσεις που δημιουργούνται δυνάμει διαδικαστικής (αγωγή, ανακοπή κ.ά.) ή διοικητικής πράξης (μεταφορά συντελεστή δόμησης κ.ά.), εγγραπτέας στο κτηματολόγιο, εκτός από τις πράξεις παραχώρησης νομής ακινήτων σε δικαιούχους από αναδασμό, πριν από την κύρωσή του.
2. Ποιες οι συνέπειες μη υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας για τους δικαιούχους;
Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας από τους ενδιαφερόμενους δικαιούχους, οι τελευταίοι καλούνται να απευθυνθούν στο Γραφείο Κτηματογράφησης κατά τις περιόδους Προανάρτησης και Ανάρτησης των προσωρινών κτηματολογικών στοιχείων και να υποβάλλουν νέα δήλωση ιδιοκτησία. Λόγω έλλειψης στοιχείων εντούτοις κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης, είναι πιθανή η ανάρτηση άγνωστου δικαιούχου σε γεωτεμάχια ιδιοκτησίας τους και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να υποχρεωθούν να υποβάλλουν ενστάσεις για τη διεκδίκηση των εγγραπτέων δικαιωμάτων τους.
Διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση απόρριψης των ενστάσεων ή μη προσέλευσης των ανωτέρω δικαιούχων στο Γραφείο Κτηματογράφησης κατά την περίοδο της Ανάρτησης των προσωρινών κτηματολογικών στοιχείων, τα εγγραπτέα δικαιώματα που διεκδικούν δεν περιλαμβάνονται στις αρχικές εγγραφές του Κτηματολογίου. Οι δικαιούχοι τότε έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν τα εγγραπτέα δικαιώματά τους δικαστικά εντός διαστήματος επτά (7) ετών από την έναρξη λειτουργίας του Κτηματολογίου, οπότε οι αρχικές εγγραφές οριστικοποιούνται και τα εγγραπτέα δικαιώματά άγνωστου ιδιοκτήτη περιέρχονται στο Ελληνικό Δημόσιο και είναι δικαστικά απρόσβλητα.
3. Είναι δυνατή η δήλωση δικαιωμάτων από χρησικτησία;
Τα δικαιώματα από χρησικτησία (τακτική ή έκτακτη) δηλώνονται κανονικά στο Κτηματολόγιο. Για τη θεμελίωσή τους απαιτείται η προσκόμιση εγγράφου ή συνδυασμού εγγράφων χρησικτησίας, από τα οποία να προκύπτει δεκαετής (τακτική χρησικτησία) ή εικοσαετής (έκτακτη χρησικτησία) νομή και κατοχή του ακινήτου. Προϋπόθεση για τη θεμελίωση δικαιώματος από χρησικτησία με τον ανωτέρω τρόπο είναι αυτό να εντοπίζεται εκτός δημόσιας ή δημοτικής έκτασης. Διαφορετικά ο ιδιώτης οφείλει να προσκομίσει αποδεικτικά εικοσαετούς νομής και κατοχής με την προϋπόθεση συμπλήρωσής της μέχρι την 02/12/1968 στην περίπτωσης καταπάτησης δημοτικής έκτασης και αποδεικτικών έκτακτης χρησικτησίας με συμπλήρωση τριακονταετούς νομής και κατοχής πριν την 11/09/1915 στην περίπτωση καταπάτησης δημόσιας έκτασης.
4. Είναι δυνατή η δήλωση δικαιωμάτων από κληρονομιά χωρίς συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής;
Τα δικαιώματα από κληρονομιά χωρίς συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής δηλώνονται και θεμελιώνονται στο Κτηματολόγιο, δεδομένου ότι οι δικαιούχοι προσκομίζουν το σωστό συνδυασμό εγγράφων κληρονομιάς ανά περίπτωση (ύπαρξη ή μη διαθήκης, πλήθος θανόντων, ημερομηνίες ληξιαρχικών πράξεων θανάτου κ.ά.). Σε περίπτωση απουσίας εγγράφου κληρονομιάς, το οποίο είναι απαραίτητο για τη θεμελίωση του δικαιώματος, το τελευταίο απορρίπτεται. Για το λόγο αυτό οι δικαιούχοι καλούνται να μεριμνούν πριν την υποβολή των δηλώσεων ιδιοκτησίας τους για την πληρότητα των εγγράφων κληρονομιάς που προσκομίζουν.
III. ΔΗΛΩΣΕΙΣ
1. Ποια είναι τα είδη των δηλώσεων ιδιοκτησίας;
Οι δηλώσεις ιδιοκτησίας χωρίζονται σε:
- Δηλώσεις ιδιοκτησίας φυσικών προσώπων (έντυπο τύπου Δ.1),
- Δηλώσεις ιδιοκτησίας νομικών προσώπων (έντυπο τύπου Δ.2).
2. Τι απαιτείται για την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας;
Για την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας απαιτούνται τα ακόλουθα:
- Συμπληρωμένο έντυπο δήλωσης,
- Φωτοαντίγραφο αστυνομικής / υπηρεσιακής ταυτότητας ή διαβατηρίου,
- Αποδεικτικό ΑΦΜ,
- Απλό φωτοαντίγραφο τίτλου ιδιοκτησίας με πιστοποιητικό εγγραφής / μεταγραφής ή έγγραφα απόδειξης νομής και κατοχής (περίπτωση χρησικτησίας ή κληρονομιάς χωρίς συνταχθέν συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής),
- Τοπογραφικό διάγραμμα του ακινήτου, εάν αυτό επισυνάπτεται ή αναφέρεται στον προσκομισθέντα τίτλο ιδιοκτησίας.
Σε κάθε περίπτωση, για τον ορθό εντοπισμό και την οριοθέτηση του γεωτεμαχίου, συνίσταται η προσκόμιση εξαρτημένου τοπογραφικού διαγράμματος ή / και αποσπάσματος από την υπηρεσία θέασης ορθοφωτογραφιών του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ, στο οποίο υποδεικνύονται τα ορθά όρια της ιδιοκτησίας.
3. Ποιοι είναι οι τρόποι υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας;
Οι δικαιούχοι μπορούν να υποβάλλουν δηλώσεις ιδιοκτησίας στα κατά τόπους Γραφεία Κτηματογράφησης.
Εναλλακτικά, οι δικαιούχοι μπορούν να υποβάλλουν ηλεκτρονική δήλωση ιδιοκτησίας στην ιστοσελίδα του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ (www.ktimatologio.gr), μέσω αντίστοιχης εφαρμογής.
4. Υπάρχει δυνατότητα εξουσιοδότησης για την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας;
Κάθε δικαιούχος έχει δικαίωμα εξουσιοδότησης τρίτου προσώπου για την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας του. Για την ενεργοποίηση του δικαιώματος αυτού είναι η απαραίτητη η προσκόμιση απλής εξουσιοδότησης ή πληρεξούσιου, καθώς και η υπογραφή της δήλωσης ιδιοκτησίας από το δικαιούχο πριν την υποβολή της (στην περίπτωση απλής εξουσιοδότησης).
5. Ποιος υποβάλλει δήλωση ιδιοκτησίας νομικού προσώπου;
Υπεύθυνος για την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας κάθε νομικού προσώπου είναι ο νόμιμος εκπρόσωπος αυτού. Ο τελευταίος οφείλει κατά την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας να προσκομίσει το καταστατικό του νομικού προσώπου και την αστυνομική ή υπηρεσιακή του ταυτότητα.
Όπως και στην περίπτωση δηλώσεων φυσικών προσώπων, ο νόμιμος εκπρόσωπος του νομικού προσώπου μπορεί να εξουσιοδοτήσει τρίτο πρόσωπο για την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας.
6. Ποιος υποβάλλει δήλωση ιδιοκτησίας ανήλικου δικαιούχου;
Υπεύθυνοι για την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας ανήλικου δικαιούχου είναι οι νόμιμοι αντιπρόσωποι αυτού, ήτοι οι γονείς ή κηδεμόνες του. Κατά την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας οι νόμιμοι αντιπρόσωποι οφείλουν να προσκομίσουν τις αστυνομικές ή υπηρεσιακές ταυτότητες τους και το πιστοποιητικό γέννησης του ανήλικου δικαιούχου. Είναι δε υπεύθυνοι για την υπογραφή της δήλωσης ιδιοκτησίας.
7. Με ποιον τρόπο δηλώνονται πολλαπλά εγγραπτέα δικαιώματα σε μία ιδιοκτησία;
Σε μία αυτοτελή ιδιοκτησία είναι δυνατό να καταχωρίζονται περισσότερα τους ενός εγγραπτέα δικαιώματα. Για παράδειγμα πολλοί διαφορετικοί δικαιούχοι πλήρους κυριότητας σε ένα ακίνητο φέρουν στην κατοχή τους διαφορετικά ποσοστά επί του εν λόγω ακινήτου. Επίσης σε περιπτώσεις εκχώρησης ψιλής κυριότητας, υφίσταται πάντα ένας ή περισσότεροι επικαρπωτές. Τέλος ένα πιστωτικό ίδρυμα είναι δυνατό να εγγράψει προσημείωση υποθήκης σε μία ιδιοκτησία ενός ή περισσότερων κυρίων.
Σε κάθε περίπτωση το εκάστοτε εγγραπτέο δικαίωμα δηλώνεται από τον δικαιούχο που το φέρει. Άρα στο παράδειγμα της ψιλής κυριότητας υποχρεώνεται τόσο ο ψιλός κύριος, όσο ο επικαρπωτής να δηλώσουν σε διαφορετικές δηλώσεις ιδιοκτησίας τα δικαιώματα ψιλής κυριότητας και επικαρπίας αντίστοιχα.
IV. ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ
1. Ποια η προθεσμία υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας για τους κατοίκους εσωτερικού;
Οι δικαιούχοι που κατοικούν στο εσωτερικό της χώρας μπορούν να δηλώσουν εμπρόθεσμα τα εγγραπτέα δικαιώματά τους εντός διαστήματος τριών (3) μηνών από την ημερομηνία έναρξης υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας.
2. Ποια η προθεσμία υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας για τους κατοίκους εξωτερικού;
Οι δικαιούχοι που κατοικούν στο εξωτερικό μπορούν να δηλώσουν εμπρόθεσμα τα εγγραπτέα δικαιώματά τους εντός διαστήματος έξι (6) μηνών από την ημερομηνία έναρξης υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας.
3. Πώς δηλώνονται τα εγγραπτέα δικαιώματα που προκύπτουν από δικαιοπραξίες με ημερομηνία μεταγενέστερη της έναρξης υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας;
Μετά την έναρξη υποβολής των δηλώσεων ιδιοκτησίας πραγματοποιούνται δικαιοπραξίες χωρίς παρακώλυση. Για την εμπρόθεσμη δήλωση των νέων εγγραπτέων δικαιωμάτων οι δικαιούχοι καλούνται να υποβάλλουν δήλωση ιδιοκτησίας εντός διαστήματος ενός (1) μήνα από την ημερομηνία εγγραφής / μεταγραφής του νέου τίτλου ιδιοκτησίας.
V. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ
1. Πώς ορίζεται στο κτηματολόγιο η αστική περιοχή;
Ως αστική περιοχή, για τις ανάγκες της κτηματογράφησης, ορίζεται η περιοχή, η οποία περιλαμβάνει τη δομημένη επιφάνεια ενός οικισμού, καθώς και την πέριξ αυτού περιοχή, στην οποία παρατηρείται τέτοια κατάτμηση οικοπέδων ή αγροτεμαχίων, που υποδηλώνει προοπτική μελλοντικής αστικής ανάπτυξης του οικισμού, έστω και αν σήμερα δεν παρατηρείται συμπαγής αστικός ιστός.
Κάθε άλλη περιοχή, για τις ανάγκες της κτηματογράφησης, ορίζεται ως αγροτική. Σημειώνεται ότι αγροτικές περιοχές είναι δυνατό να εντοπιστούν και εντός ορίων οριοθετημένων οικισμών, εάν εμπίπτουν εντός ορίων αγροτικής διανομής ή αναδασμού ή δεν εμφανίζουν χαρακτηριστικά αστικής περιοχής, όπως αυτά ορίστηκαν ανωτέρω.
2. Πώς συνδέεται το τέλος κτηματογράφησης με τον αριθμό, το είδος και το χαρακτήρα των δικαιωμάτων που δηλώνει ο δικαιούχος;
Κάθε δικαιούχος (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) έχει την υποχρέωση να υποβάλλει τόσες δηλώσεις ιδιοκτησίας, όσοι οι προκαποδιστριακοί ΟΤΑ, στους οποίους εντοπίζονται εγγραπτέα δικαιώματά του. Την υποβολή έκαστης δήλωσης, ακολουθεί η πληρωμή από μέρους του δικαιούχου του τέλους κτηματογράφησης, που υπολογίστηκε βάσει του αριθμού, του είδους και του χαρακτήρα των εγγραπτέων δικαιωμάτων τα οποία δήλωσε.
Πιο συγκεκριμένα κατά την καταχώριση της δήλωσης έκαστου δικαιούχου, υπολογίζεται ο αριθμός των εγγραπτέων δικαιωμάτων που αφορούν σε κύριους χώρους και ο αριθμός εκείνων που αφορούν σε αυτοτελείς χώρους στάθμευσης ή αποθηκευτικούς χώρους με ποσοστό συνιδιοκτησίας στο γεωτεμάχιο (διηρημένες ιδιοκτησίες). Σε κάθε εγγραπτέο δικαίωμα κύριου χώρου αντιστοιχεί τέλος κτηματογράφησης 35 €, ενώ σε κάθε εγγραπτέο δικαίωμα αυτοτελούς χώρου στάθμευσης ή αποθηκευτικού χώρου αντιστοιχεί τέλος κτηματογράφησης 20 €.
Επιπλέον τα εγγραπτέα δικαιώματα ταξινομούνται σε δικαιώματα εντός αστικών περιοχών και δικαιώματα εντός αγροτικών περιοχών. Οι δικαιούχοι καλούνται να πληρώσουν τέλος κτηματογράφησης για το σύνολο των εγγραπτέων δικαιωμάτων τους εντός αστικών περιοχών, ενώ για δύο ή περισσότερα εγγραπτέα δικαιώματα εντός αγροτικών περιοχών έκαστου προκαποδιστριακού ΟΤΑ καλούνται να πληρώσουν τέλος κτηματογράφησης που αντιστοιχίζεται σε δύο μόνο εγγραπτέα δικαιώματα.
Σημειώνεται ότι το τέλος κτηματογράφησης που πληρώνει ο δικαιούχος δεν σχετίζεται με την εγκυρότητα των δηλωμένων εγγραπτέων δικαιωμάτων. Ως εκ τούτου κατά την απόρριψη εγγραπτέου δικαιώματος δεν επιστρέφεται στο δηλούντα το πληρωθέν τέλος κτηματογράφησης.
3. Πώς εξοφλείται το τέλος κτηματογράφησης;
Μετά την επιτυχή υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας και την καταχώριση των δηλούμενων εγγραπτέων δικαιωμάτων, υπολογίζεται το αναλογούν τέλος κτηματογράφησης, για το οποίο εκδίδεται το «Έντυπο Προσωρινής Καταχώρισης Δήλωσης και Υπολογισμού Παγίου Τέλους». Το εν λόγω έντυπο χορηγείται στο δηλούντα και σε αυτό αναγράφεται ο αριθμός των δηλούμενων εγγραπτέων δικαιωμάτων, ο 20ψήφιος κωδικός πληρωμής και το αναλογούν ποσό.
Ο δικαιούχος εν συνεχεία εξοφλεί το τέλος κτηματογράφησης προσκομίζοντας το «Έντυπο Προσωρινής Καταχώρισης Δήλωσης και Υπολογισμού Παγίου Τέλους» στις ακόλουθες, συνεργαζόμενες με το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ, τράπεζες:
- ALPHA BANK,
- ATTICA BANK,
- ΕΘΝΙΚΗ,
- ΠΕΙΡΑΙΩΣ,
- EFG EUROBANK.
Μετά την πληρωμή του τέλους κτηματογράφησης και την ταυτοποίηση της πληρωμής (συνήθως 2 εργάσιμες ημέρες), ο δικαιούχος μπορεί είτε να εκτυπώσει το «Αποδεικτικό Υποβολής Δήλωσης» από την ιστοσελίδα του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ (www.ktimatologio.gr), χρησιμοποιώντας τα στοιχεία του λογαριασμού του στο TAXISnet, είτε να το παραλάβει από το Γραφείο Κτηματογράφησης.
Σε περίπτωση ηλεκτρονικής υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας, το αναλογούν τέλος κτηματογράφησης εξοφλείται κατά την οριστικοποίηση της υποβολής με τη χρήση πιστωτικής κάρτας. Εν συνεχεία είναι δυνατή η εκτύπωση του «Αποδεικτικού Υποβολής Δήλωσης», όπως στην περίπτωση της αναλογικής υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας.
4. Σε ποια περίπτωση μία δήλωση ιδιοκτησίας χαρακτηρίζεται ως εκπρόθεσμη;
Μία δήλωση ιδιοκτησίας χαρακτηρίζεται ως εκπρόθεσμη, εάν αυτή υποβληθεί:
- Εκτός των προθεσμιών υποβολής δήλωσης, όπως αυτές έχουν οριστεί, και εφόσον υφίσταται μεταγεγραμμένος / εγγεγραμμένος τίτλος ιδιοκτησίας ή άλλο έγγραφο για τη θεμελίωση εγγραπτέου δικαιώματος,
- Μετά την παρέλευση ενός μήνα από την ημερομηνία μεταγραφής / εγγραφής νέου τίτλου ιδιοκτησίας.
5. Ποια είναι τα ύψη των προστίμων σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης;
Στην περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης ιδιοκτησίας, προβλέπεται η επιβολή προστίμου, υπολογιζόμενου βάσει του αριθμού και του τύπου των ιδιοκτησιών, επί των οποίων δηλώθηκαν εκπρόθεσμα εγγραπτέα δικαιώματα. Συγκεκριμένα:
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αστικής περιοχής, επί αδόμητου γεωτεμαχίου μικρότερου των 400 τ.μ., οφείλεται πρόστιμο 70 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αστικής περιοχής, επί αδόμητου γεωτεμαχίου μεγαλύτερου των 400 τ.μ., οφείλεται πρόστιμο 120 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αστικής περιοχής, επί γεωτεμαχίου με κτίσμα εμβαδού μικρότερου των 200 τ.μ., οφείλεται πρόστιμο 150 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αστικής περιοχής, επί γεωτεμαχίου με κτίσμα εμβαδού μεγαλύτερου των 200 τ.μ., οφείλεται πρόστιμο 250 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αστικής περιοχής, επί διηρημένης ιδιοκτησίας εμβαδού μικρότερου των 200 τ.μ., οφείλεται πρόστιμο 100 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αστικής περιοχής, επί διηρημένης ιδιοκτησίας εμβαδού μεγαλύτερου των 200 τ.μ., οφείλεται πρόστιμο 250 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αστικής περιοχής, επί βοηθητικού χώρου (αυτοτελούς ιδιοκτησίας), οφείλεται πρόστιμο 50 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αγροτικής περιοχής, επί γεωτεμαχίου εμβαδού μικρότερου των 4 στρεμμάτων, οφείλεται πρόστιμο 70 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αγροτικής περιοχής, επί γεωτεμαχίου εμβαδού μεγαλύτερου των 4 στρεμμάτων, οφείλεται πρόστιμο 100 €.
- Για κάθε εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αγροτικής περιοχής, επί γεωτεμαχίου εμβαδού μεγαλύτερου των 4 στρεμμάτων και με κτίσμα επί αυτού, οφείλεται πρόστιμο 200 €.
- Για οιοδήποτε άλλο εκπρόθεσμο εγγραπτέο δικαίωμα εντός αγροτικής περιοχής, οφείλεται πρόστιμο 70 €.
Οι διαδικασίες βεβαίωσης και υποβολής προστίμου εκπρόθεσμης δήλωσης ιδιοκτησίας ενεργοποιούνται σε μεταγενέστερο στάδιο από αυτό της συλλογής δηλώσεων, έπειτα από απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Επομένως κατά την υποβολή εκπρόθεσμης δήλωσης ιδιοκτησίας εξοφλείται αποκλειστικά το τέλος κτηματογράφησης που αντιστοιχίζεται σε αυτή.
VI. ΤΥΠΟΙ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΩΝ
1. Ποιοι τύποι ιδιοκτησιών δηλώνονται στο Εθνικό Κτηματολόγιο;
Οι τύποι ιδιοκτησιών που δηλώνονται στο Εθνικό Κτηματολόγιο είναι οι ακόλουθοι:
- Απλά γεωτεμάχια,
- Κάθετες ιδιοκτησίες (απλές κάθετες ιδιοκτησίες),
- Οριζόντιες ιδιοκτησίες (απλές οριζόντιες ιδιοκτησίες, δικαιώματα υψούν),
- Οριζόντιες επί καθέτου ιδιοκτησίες (απλές οριζόντιες επί καθέτου ιδιοκτησίες, δικαιώματα υψούν),
- Ειδικά ιδιοκτησιακά αντικείμενα (πηγαδότοποι, ανώγεια, υπόσκαφα, καμάρες, πηγάδια / φρεάτια, δεξαμενές, αντλιοστάσια, υδραγωγεία, ερημονησίδες, μύλοι, γεωτρήσεις, κατώγεια, ανωγειοκατώγεια, διπλά ανωγειοκατώγεια),
- Μεταλλεία,
- Ειδικές εκτάσεις (δρόμοι, ποτάμια / ρέματα, αιγιαλοί, παραλίες, λίμνες, παρόχθιες / παραλίμνιες ζώνες).
2. Ποιες χρήσεις γεωτεμαχίων υπάρχουν στο Εθνικό Κτηματολόγιο;
Ο δικαιούχος καλείται, κατά την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας του, να χαρακτηρίσει ως προς τη χρήση το γεωτεμάχιο, επί του οποίου φέρει εγγραπτέο δικαίωμα. Για το σκοπό αυτό επιλέγει μία εκ των ακόλουθων λέξεων / φράσεων:
- Κατοικία,
- Αποθηκευτικός χώρος,
- Χώρος στάθμευσης οχημάτων,
- Αστικός αδόμητος χώρος,
- Άλλος κοινόχρηστος χώρος,
- Βιομηχανία – βιοτεχνία,
- Ενέργεια,
- Εμπόριο,
- Υπηρεσία,
- Κοινωφελής υπηρεσία – διοίκηση,
- Τράπεζα – γραφείο – επιχείρηση,
- Ξενοδοχείο – εστιατόριο,
- Υγεία,
- Πρόνοια,
- Υπηρεσία,
- Εκπαίδευση – επιστήμη,
- Πολιτισμός,
- Αρχαιολογικός – ιστορικός χώρος,
- Πολιτιστικός χώρος,
- Θρησκευτικός χώρος,
- Αθλητισμός,
- Αναψυχή,
- Αθλητισμός – αναψυχή,
- Τηλεπικοινωνία,
- Άμυνα,
- Οδικό δίκτυο,
- Εθνική οδός,
- Οδός,
- Πεζόδρομος,
- Αγροτικός – δασικός δρόμος,
- Μονοπάτι,
- Σιδηρόδρομος,
- Διασταύρωση,
- Ισόπεδη διασταύρωση,
- Ανισόπεδη διασταύρωση,
- Σταθμός χερσαίων μεταφορικών μέσων,
- Λιμάνι,
- Αεροδρόμιο,
- Ποταμός – κανάλι – ρέμα,
- Έλος – λίμνη,
- Αιγιαλός,
- Παραλία,
- Παρόχθια ζώνη,
- Χώρος επεξεργασίας λυμάτων,
- Ειδικές χρήσεις,
- Νεκροταφείο,
- Πρατήρια καυσίμων,
- Καλλιέργεια,
- Δενδρώδης,
- Δενδρώδης – αμπελώνας,
- Δενδρώδης – ελαιώνας,
- Δενδρώδης – εσπεριδοειδή,
- Δενδρώδης – άλλη,
- Αροτραία έκταση,
- Αροτραία έκταση – αρδευόμενη,
- Αροτραία έκταση – μη αρδευόμενη,
- Ιχθυοτροφία,
- Κτηνοτροφία – πτηνοτροφία,
- Ζωοτροφία – ιχθυοτροφία,
- Δασοκομία,
- Χορτολιβαδική,
- Θαμνώδης,
- Δασώδης,
- Εξόρυξη,
- Λατομείο,
- Αλυκή,
- Μεταλλείο – ορυχείο,
- Ακάλυπτη έκταση,
- Άλλος χώρος.
3. Πώς δηλώνονται τα κτίρια και τα παρακολουθήματα στο Εθνικό Κτηματολόγιο;
Τα κτίρια και τα παρακολουθήματα αποτελούν τμήματα των ιδιοκτησιών (απλών γεωτεμαχίων, διηρημένων ιδιοκτησιών), επί των οποίων φέρουν εγγραπτέα δικαιώματα οι δηλούντες. Δεν αποτελούν αυτοτελείς ιδιοκτησίες και, ως εκ τούτου, τα στοιχεία τους δηλώνονται ως τμήμα της περιγραφικής πληροφορίας της εκάστοτε ιδιοκτησίας. Σημειώνεται ότι για τη δήλωση κτιρίων και παρακολουθημάτων δεν απαιτείται η προσκόμιση σχετικής οικοδομικής άδειας, καθώς είναι δυνατό να δηλωθούν ακόμη και αυθαίρετες κατασκευές. Επιπρόσθετα, δεν είναι απαραίτητη η μνημόνευση υφιστάμενων κτιρίων ή παρακολουθημάτων στους προσκομιζόμενους τίτλους κτήσης για τη δήλωση αυτών.
VII. ΕΓΓΡΑΠΤΕΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
1. Ποια είναι τα είδη των εγγραπτέων δικαιωμάτων;
Τα εγγραπτέα δικαιώματα ταξινομούνται ανά γένος και είδος. Πιο συγκεκριμένα ταξινομούνται σε:
- Κυριότητες (πλήρης, ψιλή, δικαίωμα προσδοκίας υπό αίρεση, δικαίωμα προσδοκίας υπό προθεσμία),
- Πραγματικές δουλείες (δουλεία διόδου, άλλη πραγματική δουλεία),
- Προσωπικές δουλείες (επικαρπία, οίκηση, περιορισμένη προσωπική δουλεία, δικαίωμα προσδοκίας υπό αίρεση, δικαίωμα προσδοκίας υπό προθεσμία, συνοίκηση),
- Εμπράγματες ασφάλειες (υποθήκη, προσημείωση υποθήκης, υποθήκη επί μηχανημάτων Ν. 4112/1929 – Ν.Δ. 4001/1959, μερικώς εξειλημμένη υποθήκη, μερικώς εξειλημμένη προσημείωση υποθήκης, ασφαλιστική τοποθέτηση),
- Μεταλλειοκτησίες,
- Νομές από αναδασμό,
- Εγγραπτέες μισθώσεις (μακροχρόνια – πέραν των εννέα ετών, χρηματοδοτική, χρονομεριστική, μίσθωση Ν. 3299/2004),
- Κατασχέσεις (συντηρητική κατάσχεση, αναγκαστική κατάσχεση, κατάσχεση δυνάμει ειδικών νόμων, αναγγελία απαίτησης που επέχει θέση κατάσχεσης, επιταγή Ν.Δ. 17-07-1923, δήλωση συνέχισης πλειστηριασμού, δικαστική μεσεγγύηση, αναγκαστική διαχείριση, προσωρινή διαταγή – άρθρο 691 παρ. 2 κ.πολ.δ., διάταξη άρθρου 48 παρ. 3 Ν. 3691/2008, μερικώς ειρρημένη),
- Εγγραπτέες διαδικαστικές πράξεις (αγωγή / ανακοπή / τριτανακοπή άρθρου 220 κ.πολ.δ., κήρυξη πτώχευσης – άρθρο 9 παρ. 1 Ν. 3588/2007, διάρρηξη καταδολιευτικής μεταβίβασης ακινήτου – άρθρο 939 ΑΚ),
- Λοιπά εγγραπτέα δικαιώματα / διοικητικές πράξεις (ασφαλιστική τοποθέτηση, πράξη εφαρμογής, δικαίωμα χωριστής κυριότητας, κήρυξη αναδασμού, κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, οφειλή αποζημίωσης λόγω προσκύρωσης / ρυμοτόμησης, δικαίωμα αποζημίωσης λόγω προσκύρωσης / ρυμοτόμησης, δικαίωμα επιφάνειας, δικαίωμα εμφύτευσης, περιορισμός κυριότητας δυνάμει του Ν. 1929/1991),
- Μεταφορές συντελεστή δόμησης (μεταφορά συντελεστή δόμησης βαρυνόμενου ακινήτου, μεταφορά συντελεστή δόμησης ωφελούμενου ακινήτου).
2. Πώς συνδέονται μεταξύ τους πολλαπλά εγγραπτέα δικαιώματα σε μία ιδιοκτησία;
Σε κάθε ιδιοκτησία (εξαιρουμένων ιδιαίτερων ιδιοκτησιακών περιπτώσεων π.χ. μεταλλειοκτησία) αναρτάται κατ’ ελάχιστο ικανός αριθμός δικαιωμάτων πλήρους / ψιλής κυριότητας, των οποίων τα επιμέρους ποσοστά αθροίζονται σε συνολικό ποσοστό 100%. Τα δικαιώματα αυτά μπορεί να είναι είτε δηλωμένα από τους ενδιαφερόμενους δικαιούχους, είτε αδήλωτα δικαιώματα φερόμενων δικαιούχων, των οποίων τα στοιχεία καταχωρίζονται από το μελετητή, είτε δικαιώματα άγνωστων δικαιούχων.
Σε περίπτωση δήλωσης δικαιωμάτων ψιλής κυριότητας σε μία ιδιοκτησία, το άθροισμα των ποσοστών αυτών πρέπει να ισούται με το άθροισμα των ποσοστών των επικαρπιών, στο πλαίσιο της δεδομένης ιδιοκτησίας.
Τέλος, σε περίπτωση δήλωσης, σε μία ιδιοκτησία, δικαιωμάτων, διαφορετικών των προαναφερόμενων (π.χ. υποθήκη, συντηρητική κατάσχεση κ.ά.), είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός ή περισσότερων δικαιωμάτων πλήρους ή ψιλής κυριότητας με συνολικό άθροισμα ποσοστών 100%, τα οποία αντιστοιχίζονται στους κυρίους της ιδιοκτησίας.
Εάν, σε μία ιδιοκτησία, το συνολικό άθροισμα των ποσοστών των δηλωμένων δικαιωμάτων πλήρους ή / και ψιλής κυριότητας είναι μικρότερο του 100%, ο μελετητής συμπληρώνει το ποσοστό αυτό με την καταχώριση δικαιωμάτων κυριότητας φερόμενων δικαιούχων, όπου αυτό είναι εφικτό. Εάν τα στοιχεία για την καταχώριση δικαιωμάτων κυριότητας φερόμενων δικαιούχων δεν είναι επαρκή, ο μελετητής καταχωρίζει δικαιώματα κυριότητας άγνωστων δικαιούχων, έως ότου το συνολικό ποσοστό κυριότητας στην ιδιοκτησία ανέλθει στο 100%.
Κατά τον ίδιο τρόπο, σε περίπτωση που το ποσοστό ψιλής κυριότητας υπολείπεται του ποσοστού της επικαρπίας ή το αντίθετο, ο μελετητής καταχωρίζει κατά περίπτωση δικαιώματα φερόμενων ή άγνωστων δικαιούχων.
Σημειώνεται ότι η καταχώριση φερόμενων (και, πολλώ μάλλον, άγνωστων) δικαιούχων από το μελετητή, δεν απαλλάσσει τον ενδιαφερόμενο δικαιούχο από την υποβολή δήλωσης, καθώς κατά την οριστικοποίηση των κτηματολογικών εγγραφών οι δικαιούχοι αποξενώνονται από εγγραπτέα δικαιώματα, για τα οποία δεν υποβλήθηκε δήλωση ιδιοκτησίας.
VIII. ΤΙΤΛΟΙ ΚΤΗΣΗΣ
1. Ποια έγγραφα υποχρεούται να προσκομίσει ο δικαιούχος για τη θεμελίωση εγγραπτέου δικαιώματος;
Ο δικαιούχος υποχρεούται κατά την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας του να προσκομίσει έγγραφο / συνδυασμό εγγράφων για τη θεμελίωση των δηλούμενων εγγραπτέων δικαιωμάτων του. Τα έγγραφα αυτά μπορεί να είναι νομικά (π.χ. συμβολαιογραφικό έγγραφο) ή μη νομικά (π.χ. έγγραφο χρησικτησίας), ανάλογα με τον τρόπο κτήσης του εγγραπτέου δικαιώματός του.
2. Σε ποια μορφή καλείται να προσκομίσει τα έγγραφα για τη θεμελίωση των εγγραπτέων δικαιωμάτων του ο δικαιούχος;
Ο δικαιούχος υποχρεούται να προσκομίσει αποκλειστικά και μόνο φωτοαντίγραφα των εγγράφων, μέσω των οποίων θεμελιώνονται τα εγγραπτέα δικαιώματά του. Ως εκ τούτου δεν γίνονται δεκτοί πρωτότυποι τίτλοι κτήσης.
3. Ποια άλλα έγγραφα είναι απαραίτητα για την εγκυρότητα των τίτλων κτήσης;
Πέραν των φωτοαντίγραφων των τίτλων που συνοδεύουν τις δηλώσεις ιδιοκτησίας, είναι απαραίτητη η προσκόμιση των αντίστοιχων πιστοποιητικών μεταγραφής / εγγραφής, στην περίπτωση μεταγραμμένων / εγγεγραμμένων τίτλων. Τα στοιχεία μεταγραφής / εγγραφής συμπληρώνονται μαζί με τα λοιπά στοιχεία των προσκομιζόμενων τίτλων στο έντυπο της δήλωσης ιδιοκτησίας από το δικαιούχο.
IX. ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΕΣ
1. Ποιος συνδυασμός εγγράφων απαιτείται για τη θεμελίωση κληρονομικού δικαιώματος από διαθήκη, ελλείψει μεταγραμμένου τίτλου αποδοχής κληρονομιάς ή κληρονομητηρίου;
Για τη θεμελίωση κληρονομικού δικαιώματος από διαθήκη, ελλείψει μεταγραμμένου τίτλου αποδοχής κληρονομιάς ή κληρονομητηρίου, ο δικαιούχος καλείται να προσκομίσει τον ακόλουθο συνδυασμό εγγράφων:
- Ληξιαρχική πράξη θανάτου,
- Αντίγραφο δημοσιευμένης διαθήκης ή απόφαση κήρυξης αυτής ως κύριας (ιδιόγραφη διαθήκη),
- Πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης άλλης διαθήκης,
- Πιστοποιητικό περί μη αποποίησης κληρονομιάς,
- Τίτλος θανόντος.
2. Ποιος συνδυασμός εγγράφων απαιτείται για τη θεμελίωση εξ αδιαθέτου κληρονομικού δικαιώματος, ελλείψει μεταγραμμένου τίτλου αποδοχής κληρονομιάς ή κληρονομητηρίου;
Για τη θεμελίωση εξ αδιαθέτου κληρονομικού δικαιώματος, ελλείψει μεταγραμμένου τίτλου αποδοχής κληρονομιάς ή κληρονομητηρίου, ο δικαιούχος καλείται να προσκομίσει τον ακόλουθο συνδυασμό εγγράφων:
- Ληξιαρχική πράξη θανάτου,
- Πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών,
- Πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης,
- Πιστοποιητικό περί μη αποποίησης κληρονομιάς,
- Τίτλος θανόντος.
X. ΧΡΗΣΙΚΤΗΣΙΕΣ
1. Είναι δυνατή η δήλωση δικαιώματος επί ακινήτου με την επίκληση χρησικτησίας;
Οι δικαιούχοι μπορούν να θεμελιώσουν δικαίωμα επί ακινήτου στο Εθνικό Κτηματολόγιο μέσω χρησικτησίας, δεδομένου ότι το ακίνητο είναι δεκτικό χρησικτησίας και προσκομίζονται κατά την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας τα απαραίτητα κατά περίπτωση έγγραφα.
2. Ποια είδη χρησικτησίας υπάρχουν;
Οι χρησικτησίες αποτελούν πρωτότυπο τίτλο κτήσης, δεδομένης της απουσίας του στοιχείου της μεταβίβασης, και διακρίνονται σε τακτικές και έκτακτες.
Πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση της τακτικής χρησικτησίας το δικαίωμα επί του ακινήτου θεμελιώνεται δια της προσκόμισης νόμιμου ή νομιζόμενου τίτλου (π.χ. συμβολαιογραφικού προσυμφώνου) 10ετούς κατ’ ελάχιστο παλαιότητας. Δικαίωμα επί ακινήτου λόγω τακτικής χρησικτησίας θεμελιώνεται και μέσω της προσκόμισης μεταγραμμένης ή μη δικαστικής απόφασης.
Στην περίπτωση της έκτακτης χρησικτησίας το δικαίωμα επί του ακινήτου θεμελιώνεται δια της προσκόμισης ενός τουλάχιστον εγγράφου, 20ετούς κατ’ ελάχιστο παλαιότητας, και ενός ακόμη εγγράφου, οποιασδήποτε παλαιότητας, μέσω των οποίων αποδεικνύεται, καλή τη πίστει, νομή και κατοχή του ακινήτου από το δικαιούχο στο διάστημα αυτό.
3. Ποια έγγραφα είναι δυνατό να προσκομίζονται για τη θεμελίωση δικαιώματος λόγω έκτακτης χρησικτησίας;
Οι δικαιούχοι για τη θεμελίωση δικαιώματος λόγω έκτακτης χρησικτησίας καλούνται να προσκομίσουν τουλάχιστον δύο έγγραφα χρησικτησίας, εκ των οποίων το ένα πρέπει να είναι υποχρεωτικά δήλωση ακινήτου στο έντυπο Ε9, με τα οποία να αποδεικνύεται 20ετής νομή και κατοχή του ακινήτου. Στην περίπτωση που δεν είναι διαθέσιμη δήλωση ακινήτου στο έντυπο Ε9 εικοσαετίας, οι δηλούντες έχουν τη δυνατότητα να προσκομίσουν πρόσφατη δήλωση ακινήτου στο έντυπο Ε9. Το δεύτερο έγγραφο χρησικτησίας μπορεί να είναι ένα από τα παρακάτω:
- Υποθήκη και εν γένει βάρος στο ακίνητο, για το οποίο δηλώνεται ως αιτία κτήσης χρησικτησία,
- Συμβόλαιο όμορου ιδιοκτήτη που αναφέρει το δηλούντα ως κύριο του δηλούμενου ακινήτου,
- Πράξη αναγνώρισης ορίων,
- Μισθωτήριο βέβαιης χρονολογίας, το οποίο εμφανίζει ως εκμισθωτή το δηλούντα,
- Δήλωση ενώπιον δημόσιας αρχής, ιδίως φορολογικής (π.χ. δήλωση ακινήτου στο έντυπο Ε9),
- Έγγραφο χορήγησης επιδότησης στο δηλούντα, από το οποίο προκύπτει ότι αντιμετωπίστηκε ως κύριος του ακινήτου,
- Απόδειξη καταβολής τελών πάσης φύσεως που βαρύνουν το δηλούντα ως δικαιούχο του ακινήτου,
- Απόδειξη ΔΕΗ, ΟΤΕ ή εταιρείας ύδρευσης στο όνομα του δηλούντα,
- Απόδειξη καταβολής αμοιβής σε εργολάβο, αδιαμφισβήτητης ημερομηνίας, για εργασίες που αφορούν το ακίνητο,
- Παλιά αγγελία του δηλούντα στον τύπο για πώληση του ακινήτου,
- Παλαιό τοπογραφικό διάγραμμα που συντάχθηκε με εντολή του δηλούντα και το οποίο τον αναφέρει ως δικαιούχο,
- Βεβαίωση προέδρου κοινότητας / δημάρχου για τα δικαιώματα του δηλούντα ή των προκατόχων του επί του ακινήτου ή την άσκηση νομής επί αυτού για χρονικό διάστημα τουλάχιστον μίας εικοσαετίας,
- Ένορκη βεβαίωση για τα δικαιώματα του δηλούντα ή των προκατόχων του επί του ακινήτου ή την άσκηση νομής επί αυτού για χρονικό διάστημα τουλάχιστον μίας εικοσαετίας,
- Οικοδομική άδεια στο όνομα του δηλούντα,
- Επιβολή προστίμου στο δηλούντα λόγω πολεοδομικών παραβάσεων,
- Ιδιωτικό συμφωνητικό, το οποίο αναφέρει το δηλούντα ως κύριο του ακινήτου,
- Έκθεση επιτροπής, στην οποία αντιμετωπίζεται ο δηλών ως κύριος του ακινήτου.
4. Είναι δυνατή η θεμελίωση δικαιώματος λόγω χρησικτησίας έναντι του δήμου;
Η θεμελίωση δικαιώματος λόγω χρησικτησίας έναντι του δήμου είναι δυνατή μόνο μέσω της προσκόμισης εγγράφων, από τα οποία να προκύπτει εικοσαετής νομή και κατοχή του δηλούντα έως τις 02/12/1968. Σε διαφορετική περίπτωση, και δεδομένης της υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας από μέρους του δήμου, οι δημοτικές εκτάσεις είναι απρόσβλητες από διεκδικήσεις ιδιωτών μέσω επίκλησης χρησικτησίας.
5. Είναι δυνατή η θεμελίωση δικαιώματος λόγω χρησικτησίας έναντι του δημοσίου;
Η θεμελίωση δικαιώματος λόγω χρησικτησίας επί εκτός σχεδίου ακινήτου έναντι του δημοσίου είναι δυνατή μόνο εφόσον προκύπτει η συμπλήρωση 30ετούς νομής και κατοχής προκατόχων του δηλούντα, επί του δηλούμενου ακινήτου έως την 11/09/1915 μέσω της προσκόμισης αντίστοιχων εγγράφων χρησικτησίας.Σε διαφορετική περίπτωση, και δεδομένης της υποβολής δηλώσεων ιδιοκτησίας από μέρους του δημοσίου, οι δημόσιες εκτάσεις είναι απρόσβλητες από διεκδικήσεις ιδιωτών μέσω επίκλησης χρησικτησίας.
Η θεμελίωση δικαιώματος λόγω χρησικτησίας επί εντός σχεδίου ακινήτου έναντι του δημοσίου είναι δυνατή σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 4 του Ν. 3127/2003 και συγκεκριμένα «1. Σε ακίνητο που βρίσκεται μέσα σε σχέδιο πόλεως ή μέσα σε οικισμό που προϋφίσταται του έτους 1923 ή μέσα σε οικισμό κάτω των 2.000 κατοίκων, που έχει οριοθετηθεί ο νομέας του θεωρείται κύριος έναντι του Δημοσίου, εφόσον: α) νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, αδιαταράκτως για δέκα (10) έτη το ακίνητο με νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία υπέρ του ιδίου ή του δικαιοπαρόχου του που έχει καταρτισθεί και μεταγραφεί μετά την 23.2.1945, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη, ή β) νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού το ακίνητο αδιαταράκτως για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ετών, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη. Στο χρόνο νομής που ορίζεται στις περιπτώσεις α και β προσμετράται και ο χρόνος νομής των δικαιοπαρόχων που διανύθηκε με τις ίδιες προϋποθέσεις. Σε κακή πίστη βρίσκεται ο νομέας εφόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 1042 ΑΚ. 2. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται για ακίνητο εμβαδού μέχρι 2.000 τ.μ. Για ενιαίο ακίνητο εμβαδού μεγαλύτερου των 2.000 τ.μ. οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται μόνο εφόσον στο ακίνητο υφίσταται κατά 32.12.2002 κτίσμα, που καλύπτει ποσοστό τουλάχιστον 30% του ισχύοντος συντελεστή δόμησης στην περιοχή».
XI. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ
1. Πώς εντοπίζεται ένα γεωτεμάχιο εντός των ορίων διανομής ή αναδασμού του Υπουργείου Γεωργίας;
Η ονομασία των διανομών και των αναδασμών του Υπουργείου Γεωργίας παραπέμπει στον οικισμό (αστική διανομή), τον ΟΤΑ ή το τοπωνύμιο, στο οποίο οι εν λόγω διοικητικές πράξεις εφαρμόζονται, διευκολύνοντας έτσι τον εντοπισμό των περιεχόμενων γεωτεμαχίων. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των ανωτέρω διοικητικών πράξεων, το οποίο λαμβάνεται υπόψη για τον εντοπισμό γεωτεμαχίων, είναι το έτος κύρωσης αυτών.
Επιπρόσθετα κάθε γεωτεμάχιο εντός των ορίων διανομής ή αναδασμού του Υπουργείου Γεωργίας χαρακτηρίζεται από τον αριθμό τεμαχίου. Εξαίρεση αποτελούν τα γεωτεμάχια εκείνα, τα οποία προκύπτουν από συνένωση ή κατάτμηση αρχικών τεμαχίων. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση επικάλυψης τμήματος ή του συνόλου της διανομής ή του αναδασμού από νεότερη διοικητική πράξη, η τελευταία υπερισχύει και τα γεωτεμάχια στην περιοχή αυτή προσδιορίζονται από τα περιγραφικά και χωρικά στοιχεία της νεότερης πράξης.
Ο συνδυασμός των προαναφερθέντων περιγραφικών στοιχείων καθιστά μοναδική την επιλογή του τεμαχίου, το οποίο ταυτίζεται με το δηλωθέν γεωτεμάχιο. Τέλος για λόγους επαλήθευσης είναι δυνατή η χρήση του πίνακα φερόμενων ιδιοκτητών των διοικητικών πράξεων, στον οποίο αναρτώνται οι αρχικοί κληρούχοι (ταύτιση αρχικού κληρούχου με δηλούντα ή με προκάτοχο αυτού).
2. Πώς δηλώνονται οι ιδιοκτησίες εντός κυρωμένων πράξεων εφαρμογής;
Σε περιοχές, στις οποίες υφίσταται κυρωμένη πράξη εφαρμογής, οι ιδιοκτησίες δηλώνονται βάσει των περιγραφικών και χωρικών στοιχείων που αναρτήθηκαν στους πίνακες και στα διαγράμματα αυτής. Εάν την κύρωση της πράξης εφαρμογής ακολουθούν δικαιοπραξίες επί του δηλούμενου ακινήτου ή διορθωτικές πράξεις, αυτές λαμβάνονται υπόψη κατά την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας και τη διαδικασία της κτηματογράφησης.
Σημειώνεται ότι δεν λαμβάνονται υπόψη άλλες διοικητικές πράξεις, παλαιότερες της ημερομηνίας κύρωσης της πράξης εφαρμογής, ακόμη και στην περίπτωση που εκκρεμεί η έκδοση διορθωτικής πράξης.
Κατά την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας επί γεωτεμαχίου εντός πράξης εφαρμογής απαιτείται η προσκόμιση του τίτλου κτήσης (και σε περίπτωση που είναι προγενέστερος της ημερομηνίας κύρωσης και μεταγραφής της πράξης εφαρμογής απαιτείται και η προσκόμιση της απόφασης νομάρχη/περιφερειάρχη με την οποία αυτή κυρώθηκε).
3. Εντάσσονται στη διαδικασία της κτηματογράφησης διοικητικές πράξεις, οι οποίες κυρώνονται κατά τη διάρκεια αυτής;
Οι νέες διοικητικές πράξεις, οι οποίες εφαρμόζονται στην περιοχή μελέτης, εντάσσονται κανονικά στη διαδικασία κτηματογράφησης. Λαμβάνονται δε υπόψη από την ημερομηνία κύρωσης τους, μεταβάλλοντας κατά αυτό τον τρόπο τα περιγραφικά και χωρικά στοιχεία των εγγραπτέων δικαιωμάτων της περιοχής εφαρμογής τους.
XII. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΩΝ
1. Ποια προσκομιζόμενα στοιχεία διευκολύνουν τον εντοπισμό ιδιοκτησιών;
Οι δικαιούχοι καλούνται να προσκομίσουν, κατά την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας τους, ένα στοιχείο εντοπισμού ανά δηλούμενο δικαίωμα. Τα εν λόγω στοιχεία διευκολύνουν τον εντοπισμό και την οριοθέτηση των δηλούμενων ιδιοκτησιών. Για το σκοπό αυτό προσκομίζεται από το δικαιούχο ένα από τα ακόλουθα:
- Τοπογραφικό διάγραμμα,
- Απόσπασμα από την υπηρεσία θέασης ορθοφωτογραφιών,
- Σκαρίφημα με προσεγγιστική θέση του ακινήτου.
Επικουρικά ο δικαιούχος μπορεί να συμπληρώσει στο έντυπο της δήλωσης ιδιοκτησίας του το ζεύγος συντεταγμένων (x, y σε ΕΓΣΑ’87, βάσει μέτρησης από συσκευή GPS) ενός σημείου, το οποίο βρίσκεται εντός των ορίων της ιδιοκτησίας του.
2. Σε ποια περίπτωση είναι υποχρεωμένοι οι δικαιούχοι να προσκομίσουν τοπογραφικό διάγραμμα, κατά την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας τους;
Σε περίπτωση δήλωσης εγγραπτέου δικαιώματος δυνάμει συμβολαιογραφικού εγγράφου, ο δικαιούχος καλείται να προσκομίσει αντίγραφο του τοπογραφικού διαγράμματος, το οποίο προσαρτάται ή αναφέρεται στο εν λόγω έγγραφο.